Kapelstraat (Rotselaar)

Kort

De huidige Kapelstraat dankt zijn naam aan de Onze-Lieve-Vrouw-kapel op de hoek van de straat.

Duiding

In de middeleeuwen was hier nog open veld. De dorpskom van Rotselaar werd toen nog omringd door drie grote akkercomplexen: de Wijngaard (ten zuiden), het Kerkhoverveld (ten noorden, tussen de dorpskom en Ter Heyden) en het grootste van allemaal, het Rotselarenveld (ten oosten, tussen de dorpskom en de huidige Drielindenstraat). De huidige Torenstraat vormde zowat de grens tussen het Kerkhoverveld en het Rotselarenveld. Op het kruispunt van de huidige Kapelstraat, Sint-Antoniusstraat en Torenstraat werd een kleine veldkapel gebouwd, gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw. Wanneer precies, weten we niet, maar de kapel bestond al rond 1515. Kruispunten symboliseerden niet alleen belangrijke keuzemomenten in het leven (welk pad zou ik inslaan?), maar werden ook beschouwd als contactpunten tussen twee werelden, de aardse en de bovennatuurlijke. Het christendom probeerde deze magische, ‘heidense’ symboliek te vervangen door een nieuwe invulling, die de devotie richtte tot God en zijn heiligen. Vaak lukte dat slechts gedeeltelijk en bleef onder de christelijke laag, de voorchristelijke laag doorschemeren.

Het huidig gebouwtje dateert uit 1702. De huidige Kapelstraat dankt zijn naam aan deze kapel.

Maar er is meer. Het stuk van de Kapelstraat tussen het kruispunt met de Pastorijstraat-Beemdenstraat en de Provinciebaan was in de middeleeuwen een statige, met bomen omzoomde dreef die toegang gaf tot de burcht van de heren van Rotselaar, één van de machtigste adellijke families uit het hertogdom Brabant. De burcht, die in 1488 werd verwoest, stond in het verlengde van de Kapelstraat, vlak bij de Dijle.

En ten slotte: in 1882 werd hier een groot stuk ontdekt van een mooi gebeeldhouwde romaanse doopvont, die toen als drempelsteen dienst deed! De romaanse doopvont van Rotselaar vormt nu een pronkstuk in de collectie van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in Brussel.

‘De Kapelstraat in 1596-98. Links, de kapel. Het verlengde van de Kapelstraat is de dreef naar de burcht van Rotselaar (KU Leuven, universiteitsarchief)’.

Informatie: dr. Bart Minnen, historicus verbonden aan de KU Leuven.