Alternatieve woonvormen

Zorgwonen (vroeger ook kangoeroewonen genoemd) is het creëren van een kleinere woongelegenheid in of bij een bestaande woning zodat maximaal twee oudere of hulpbehoevende personen kunnen inwonen.

Om een zorgwoning aan te vragen, moet voldaan worden aan de voorwaarden en regelgeving van Wonen in Vlaanderen. Deze regelgeving geldt als norm en richtlijn voor elke zorgwoning in de gemeente. Deze brochure maakt je wegwijs in alle aspecten van het zorgwonen en geeft je inzicht in de regelgeving en procedures.

In een aantal gevallen is het creëren van een zorgwoning meldingsplichtig. De zorgwoning moet dan worden gemeld in het omgevingsloket.

Co-housing zijn projecten waarbij verschillende gezinnen of personen samen wonen en ze elk eigen privéruimtes hebben, naast een aanzienlijk aantal gemeenschappelijke ruimtes zoals bijvoorbeeld een tuin, speelruimte, vergaderlokaal, polyvalente ruimte, televisie- of computerkamer, kindercrèche, werkplaats, wasruimte en dergelijke. Eigen aan een project van gemeenschappelijk wonen is de combinatie van de uitgebreide gemeenschappelijke voorzieningen en het participatief proces met bewoners voor zowel planning en ontwerp van het project als voor management van de site.

Om in aanmerking te komen voor een cohousingsproject moeten minstens drie gemeenschappelijke leefruimten worden gerealiseerd. Hierbij worden vides, open terrassen, garages, gemeenschappelijke bergingen, gemeenschappelijke gangen, gemeenschappelijke traphallen en technische lokalen niet meegerekend.

Volgens de provincie Vlaams-Brabant hangt kleinschalig wonen niet samen met een bepaald woningtype of vorm. Het kan dus gaan om een alleenstaande woning, een groep van woningen, een woonunit die op een dak is geplaatst enzovoort.

Woon je met een klein huishouden (1 tot 3 personen) op een beperkte oppervlakte? Dan woon je volgens deze definitie ook kleinschalig.

Een kwaliteitsvolle kleinschalige woning voldoet minstens aan deze voorwaarden:

• Voldoet aan de woningkwaliteitsnormen van de Vlaamse Codex Wonen.
• De woning is geplaatst op een locatie waar wonen toegelaten is en voldoet aan de geldende stedenbouwkundige voorschriften en de goede ruimtelijke ordening (afgetoetst bij een omgevingsaanvraag).
• De vloeroppervlakte bedraagt 45 m² (één slaapkamer of studiomodel) tot 80 m² (tweeslaapkamers) binnen een maximaal bouwvolume van 160 tot 240 m³. Het gaat hier vaak om verplaatsbare constructies, die modulair, uitbreidbaar of stapelbaar zijn.

Het Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan Weekendverblijven heeft een aantal zones in Rotselaar geselecteerd specifiek voor kleinschalige woningen. Je kunt die zones hier terugvinden.

Tiny houses zijn een specifieke vorm van kleinschalig wonen. Tiny houses worden getypeerd door hun beperkte oppervlakte. Sommige tiny houses zijn verplaatsbare constructies op wielen (de zogenaamde tiny houses on wheels). Er bestaat binnen de wetgeving in Vlaanderen geen eenduidige definitie van een tiny house omwille van de mogelijke verschillen in oppervlakte en verplaatsbaarheid. Volgens de regels is een tiny house wel een “constructie”. Of die op wielen staat of niet, voor het optrekken of plaatsen van een constructie heb je een vergunning nodig. Dat geldt trouwens ook voor het aanleggen van het stuk grond waarop je tiny house komt te staan.

Die vergunning vraag je aan via het Omgevingsloket. Het gemeentebestuur zal je aanvraag van omgevingsvergunning beoordelen aan de hand van geldende bestemmingsplannen en voorschriften. Daarnaast zal ook nagegaan worden of de aanvraag in overeenstemming is met de goede ruimtelijke ordening. De medewerking van een architect is in principe verplicht voor het plaatsen van een vergunningsplichtige constructie. Hierop bestaat echter een uitzondering in geval van kleinschalige constructies. De medewerking van een architect is niet altijd vereist voor het plaatsen van een niet-gestapelde, verplaatsbare, voorgemonteerde of modulaire constructies, met een maximale oppervlakte van 50 m² en een maximale hoogte van 3,5 m.

Het plaatsen van een kleinere woonunit in de tuin bij een woning (met uitzondering van zorgwonen) wordt beschouwd als het splitsen van een woning, waardoor dit onder de gemeentelijke stedenbouwkundige verordening wonen-in-meervoud valt.

Meer informatie kun je vinden in de ‘Leidraad omgevingsregelgeving voor kleinschalige duurzame constructies die voor bewoning of recreatief verblijf worden gebruikt’ van het departement Omgeving.